وینچ برقی تک فاز یکی از ابزار حمل بار می باشد که از آن اغلب بعنوان وینچ بالابر در ساختمان ها و برای حمل مصالح ساختمانی استفاده می شود. وینچ برقی ابزاری سیم بکسلی می باشد که با برق شهری تک فاز یعنی برق 220 ولت کار می کند. وینچ ها ابزاری 2 کاره هستند یعنی به خودی خود تنها برای لیفتینگ عمودی بار مورد استفاده قرار گرفته و در یک نقطه بصورت پیچ و مهره ای فیکس می شوند. البته بر روی برخی سیستم های بالابر ساختمان ها از ریل هایی نیز استفاده می شود که پس از حمل مصالح وینچ بر روی این ریل ها بصورت دستی جابجا شده و امکان حرکت افقی بار پس از لیفتینگ را نیز پدید می آورد.
وینچ برقی بر خلاف جرثقیل های سیم بکسلی دارای ظرفیت لیفتینگ محدودی می باشد که در اغلب موارد 1 تن و بصورت دوبل 2 تن می باشد. در معرفی ظرفیت لیفتینگ وینچ های برقی از دو عدد مانند وینچ 200 به 400 استفاده می شود که عدد اول توان واقعی وینچ در اتصال سیم بکسل بصورت تک و عدد دوم در صورت کاربری دوبل سیم بکسل می باشد. بر روی وینچ های برقی از سیم بکسل فولادی اغلب یا با ساختار 6 رشته و در برخی از موارد از سیم بکسل نتاب بصورت 19 رشته استفاده می شود. اغلب نمونه های وینچ برقی موجود در بازار ایران وارداتی از کشور چین می باشند. بازرگانی تکین بکسل وارد کننده انواع وینچ برقی تک فاز در ایران است.
وینچ های برقی تک فاز از یک موتور الکتریکی تک فاز در اتصال استفاده می کنند که توان و دور موتور بر حسب توان وزنی وینچ برقی مشخص می شود. این موتور الکتریکی دارای یک شافت دوار در خروجی می باشد که با سرعت دورانی بالایی در گردش بوده و قابلیت اتصال مستقیم به درام وینچ را ندارد. از این رو از یک گیربکس خورشیدی اغلب از نوع هالوشافت در بین موتور الکتریکی و درام وینچ برقی استفاده می شود. وینچ ها به یک سیستم ترمز ایمنی نیز مجهز می باشند که اغلب بصورت ترمز بر روی الکتروموتور اتصال پیدا می کند. بر روی وینچ های برقی سیم بکسلی از سیم بکسل فولادی اغلب در متراژ 20 الی 50 متر استفاده می شود. انتهای سیم بکسل نیز به یک قلاب هوک وصل می شود که امکان اتصال به بار را فراهم می آورد.
وینچ برقی 200 به 400
وینچ برقی ساختمانی 400 به 800
وینچ تک فاز بالابر 600 به 1200
وینچ تک فاز برقی 100 به 200وینچ برقی و جرثقیل برقی هر دو به منظور لیفتینگ بار مورد استفاده قرار می گیرند با این تفاوت که وینچ ها حداکثر برای جابجایی و لیفتینگ بار تا ظرفیت وزنی 2 تن مورد استفاده قرار گرفته حال آنکه جرثقیل برقی سیم بکسلی تا ظرفیت های بالای 60 تن نیز تولید می شود. در حالیکه وینچ برقی بصورت تک فاز تولید شده و از یک موتور الکتریکی هم توان با برق 220 ولت استفاده می کند جرثقیل های برقی سیم بکسلی از یک موتور الکتریکی 3 فاز با ولتاژ 360 الی 420 ولت استفاده می کنند که نیروی محرکه و توان بالایی را به همراه دارد.
گیربکس مورد استفاده بر روی وینچ برقی هر چند مانند جرثقیل برقی از نوع خورشیدی است اما در سایز کوچکتر با قابلیت انتقال گشتاور بسیار پایین تر تولید می شود. علاوه بر قابلیت های لیفتینگ در تفاوت جرثقیل برقی و وینچ برقی باید گف=ت که وینچ ها تنها بصورت 2 کاره تولید می شوند و تنها قابلیت لیفتینگ عمودی بار را دارند. این در حالی است که جرثقیل برقی سیم بکسلی بصورت 4 کاره همراه با یک کالسکه سقفی برای انتقال افقی بار پس از لیفتینگ مورد استفاده قرار می گیرد. شایان ذکر است که از وینچ برقی برای انتقال و لیفتینگ بار تا ارتفاع های بسیار بالا استفاده می شود حال انکه جرثقیل برقی سیم بکسلی اغلب دارای حداکثر ارتفاع لیفتینگ 12 الی 14 متر است.
از کار افتادگی وینچ برقی تک فاز می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. یکی از دلایل اصلی، اضافه بار است که باعث گرمایش بیش‌ازحد موتور و آسیب به سیم‌پیچ‌ها می‌شود. همچنین، سایش قطعات مکانیکی مانند ترمز، دنده‌ها و کابل‌ها به‌مرور زمان عملکرد وینچ را مختل می‌کند. مشکلات الکتریکی مانند اتصال کوتاه، نوسانات ولتاژ یا خرابی خازن‌ها نیز می‌توانند باعث از کار افتادگی موتور شوند. علاوه بر این، عدم نگهداری مناسب، مانند روغن‌کاری ناکافی یا تجمع گردوغبار و رطوبت، می‌تواند به قطعات داخلی آسیب برساند.
برای افزایش طول عمر کاری وینچ برقی تک فاز، رعایت ظرفیت بار مجاز و جلوگیری از اضافه بار ضروری است. نگهداری دوره‌ای، شامل روغن‌کاری منظم قطعات متحرک، بررسی و تعویض کابل‌های فرسوده و تمیز کردن قطعات از گردوغبار و آلودگی، عملکرد دستگاه را بهبود می‌بخشد. همچنین، نصب محافظ ولتاژ برای جلوگیری از نوسانات برق و استفاده از وینچ در محیط‌های خشک و بدون رطوبت زیاد، از خرابی‌های الکتریکی جلوگیری می‌کند. آموزش اپراتورها برای استفاده صحیح از دستگاه و انجام بازرسی‌های دوره‌ای توسط تکنسین‌های مجرب نیز نقش مهمی در افزایش طول عمر وینچ دارد.
